Kaz Dağları Tarım Havzası’nda Zirai Ambalaj ve Plastik Atıkları Toplantısı
“Yerel ve Bölgesel Kamu Politikalarında Yurttaşın Sözü” çalışmamız kapsamında 14 Şubat 2022 Pazartesi günü, Çanakkale Parion Hotel’de Kaz Dağları Tarım Havzası’nda Zirai Ambalaj ve Plastik Atıkları konusunda kamu kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya geldiği yuvarlak masa toplantısı gerçekleştirildi.
Kamu kurumları, üreticiler ve sivil toplum örgütleri arasındaki mevcut ve potansiyel işbirliklerini, mevzuat çerçevesindeki kısıt, imkân ve fırsatları, uygulama ve geliştirme olanaklarını birlikte istişare etmeyi amaçladığımız bu toplantıda, Çanakkale ve Balıkesir yöresinde zirai kimyasal madde ambalajları ve sair plastik malzemelerin; doğaya, toprağa ve su kaynaklarına, insan sağlığına ve yaban hayatına olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik:
- Mevcut çalışma ve girişimlerin tecrübesini, gelişimini, varsa yaşanılan güçlükleri paylaşmak,
- Çalışmaları havza ölçeğinde genişletmek ve kalıcılaştırmak için ilgili kamu kurumları, sivil
toplum kuruluşları ve yerel ahali arasında geliştirilebilecek, uygulanabilir işbirliği ve
koordinasyon imkânlarını, fırsatlarını ele alarak değerlendirmeyi hedefledik.
Toplantının ilk oturumunda çalışmayı sürdüren ekip tarafından projenin ve Kaz Dağları Havzasında yürütülen çalışmanın tanıtımı yapıldı. Yaklaşık 2 yıldır odaklı bir çalışma yürüten Orkun Doğan, Pınar Bilir, Ayşe Akdeniz, İsmail Tümay, Faruk Özbek, bu çalışmaya nasıl başladıklarını ve nasıl ilerlediklerini aktardı. Çalışma grubu, yürüttüğü değerlendirmeler sonucunda zirai ilaç-pestisit ambalaj atıklar ve tarımsal üretimde kullanılan diğer plastik atıklarla ilgili katılımcı, ekolojik bir atık yönetim sisteminin nasıl kurgulanması gerektiğine dair bir araştırma ve farkındalık çalışması, bu hususta yerelde mevcut atık yönetim sistemini iyileştirebilecek daha katılımcı ve ekolojik bir atık yönetim sisteminin uygulanabilmesine dönük olarak çalışmaları hayata geçirmek ve konuyla ilgili yerelde ilgili paydaşları bir araya getirerek onları bu hususta harekete geçirebilecek inisiyatifin başlatılmasına karar vermişti. İkinci oturumda ise Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden Serkan Yurdabak Zirai İlaç Ambalaj Atıklarının Toplanarak Geri Dönüşümü ve Bertarafı konusunda yürütmüş oldukları çalışmaları aktardı. Atıkların konteynırlarda toplanıp yakılarak imha edildiği bir çalışma yürüten Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 4 yılda 17 tona yakın zirai ilaç ambalajı topladıklarını ifade etti.
Üçüncü oturumda ise Çukurova Üniversitesi’nden Doç. Dr. Sedat Gündoğdu “Tarımsal Plastik Atıklar İçin Dünya ve Türkiye Örnekleri” başlıklı sunum yaptı. Gündoğdu, Tarımda kullanılan ambalajlar, prensipte yeniden kullanılabilen ve/veya geri dönüştürülebilen, genellikle yüksek yoğunluklu polietilenden (HDPE) oluşan polimerlerden oluştuğunu, ancak gübreler ve tarım zehirleri gibi kimyasal maddeleri depolamak için kullanılan ambalajların, çevre kirliliği yaratma potansiyellerinden ve bu kimyasalların besin zincirinde birikmesi ihtimalinden kaynaklı olarak özel dikkat gerektirdiğin vurguladı. Her şeyden önce gerek çevre gerekse de insan sağlığı açısından pestisitlerin zararlı olduğunu ve azaltılması gerektiğini ifade eden Gündoğdu, tehlikeli atık olan pestisit ambalajlarının 3 kere yıkanmadan herhangi bir şekilde kullanıma dahil edilmemesi gerektiğini ifade etti. Küresel düzenlemeleri üzerinde duran Gündoğdu, Gıda ve Tarım Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü'nün yayınladığı Boş Pestisit Kapları için Yönetim Seçeneklerine İlişkin Kılavuz’dan ve Brezilya, Fransa ve Türkiye’de nasıl süreçlerin yürütüldüğünü aktardı.
Son oturumda gerçekleşen yuvarlak masa tartışmasında ise zirai kamu idaresi katılımcıları ve yurttaşlar, bölgede zirai ambalaj ve plastik atıkların bertarafı için nasıl bir yol haritası oluşturabileceklerini konuşarak bir başlangıç adımı attı.